2.2 Chiziqli (ketma-ket) algoritmlar
Ketma-ket algoritmlarda dasturning har
bir qadam ketma-ket, birin-ketin bajariladi. Blok-sxemada ham ular qat’iy tartibda ketma-ket
amallarning bajarilishini ko`rsatadi. Agar ular graf shaklida bo`lsa, unda u
ketma-ket tugunlar ko`rinishida bo`lib, har bir tugundan kelasi tugunga
kiradigan faqat bitta yoy chiqadi.

1-misol: Chiziqli algoritmli dastur
Aylananing radiusini ciqarish. Aylana uzunligini, doira yuzini, aylanaga ichki va tashqi chizilgan kvadratning yuzasini va perimetrini aniqlash.
Blok-sxemasi

Boshi



Radiusni kiritish


hisoblash



hisoblash Oxiri



hisoblash chiqarish




Ichki
chizilgan Tashqi chizilgan hisoblash
kvadratni
hisoblash




ratning perimetrini ratning perimetrini
hisoblash hisoblash





hisoblash hisoblash

11.3-rasm
Ob’yekt
|
Xossa
|
O`rnatilgan
qiymatlari
|
Form1
|
Caption
|
Shaklning yuzasi va
perimetrini hisoblash
|
Label1
|
Caption
|
Doira radiusini kiritingiz
|
Label2
|
Caption
|
Perimetr
|
Label3
|
Caption
|
Maydon
|
Label4
|
Caption
|
Doira
|
Label5
|
Caption
|
Ichki chizilgan kvadrat
|
Label6
|
Caption
|
Tashqi chizilgan kvadrat
|
Command1
|
Caption
|
Hisoblash
|
Command2
|
Caption
|
Tugatish
|
Text1, Text2,
Text3, Text4,
Text5, Text6
Text7
|
Text
|
Text xossasi maydonini
tozalash
|

11.4-rasm
Dastur kodi
Option Explicit
Private Sub
Command1_Click()
Const Pi As Single = 3.1415
Dim sngR As Single
Dim sngD, sngAV, sngAO As Single
Dim sngC1, sngC2 As Single
Dim sngKV1, sngKV2 As Single
Dim sngKO1, sngKO2 As Single
sngR = Val(Text1.Text) ' Radiusni
aniqlash
sngC1 = 2 * Pi * sngR ' Aylana uzunligi
sngC2 = Pi * sngR ^ 2 ' Doira maydoni
sngD = 2 * sngR ' Diametr
sngAV = sngD / Sqr(2) ' Ichki chizilgan kvadratning tomoni
sngKV1 = 4 * sngAV ' Ichki chizilgan kvadratning perimetri
sngKV2 = sngAV ^ 2 ' Ichki chizilgan kvadratning maydoni
sngAO = sngD * Sqr(2) ' Tashqi chizilgan kvadratning tomoni
sngKO1 = 4 * sngAO ' Tashqi chizilgan kvadratning perimetri
sngKO2 = sngAO ^ 2 ' Tashqi chizilgan kvadratning maydoni
Text2.Text = Str(sngC1)
Text3.Text = Str(sngC2)
Text4.Text = Str(sngKV1)
Text5.Text = Str(sngKV2)
Text6.Text = Str(sngKO1)
Text7.Text = Str(sngKO2)
End Sub
Private Sub
Command2_Click()
End
End Sub
|

11.5-rasm
|
|
|
|
|
|
|

11.6-rasm
Chiziqli algoritmli dastur
To`rtta xonali sonni va uni tashkil qiluvchi raqamlarining yiindisini chiqarish.
Dastur algoritmi:
1. N sonini chiqarish.
2.
N
ni 10 ga bo`lgandagi qoldiqni olish. Bu qoldiq ta’rif bo`yicha sondagi
birliklar soniga teng. Uning qiymati KE o`zgaruvchisiga saqlanadi.
3.
N ni 10 ga
butun sonli bo`lish amali bilan bo`lingiz. Amal natijasi qiymati va raqamlari ketma-ketligi
berilgan sonning qiymati va oxirgi uchta raqamiga mos keluvchi uch xonali songa
teng bo`ladi. Olingan qiymatni dastlabki sonning nomi N bilan saqlangiz.
4. N sonini 10 ga bo`lgandagi qoldiq olinadi. Bu qoldiq
ta’rif bo`yicha uch xonali sonning birliklari soniga yoki dastlabki sonning o`nliklari
soniga teng bo`ladi. Uni
KD o`zgaruvchisiga saqlangiz.
5. N
ni 10 ga butun sonli bo`lish amali bilan bo`lingiz. Amal natijasi qiymati va
raqamlari ketma-ketligi berilgan sonning qiymati va boshidagi uchta raqamiga
mos keluvchi ikki xonali songa teng bo`ladi. Olingan qiymatni dastlabki sonning
nomi N bilan saqlanadi
6.
N
sonini 10 ga bo`lgandagi qoldiq olinadi. Bu qoldiq dastlabki sonning yuzliklari
soniga teng bo`ladi. Uni KS o`zgaruvchisiga saqlangiz.
7.
N ni 10 ga
butun sonli bo`lish amali bilan bo`lingiz. Amal natijasi dastlabki sonning mingliklari soniga teng bo`ladi. Uni KT o`zgaruvchisiga saqlangiz.
8.
S = KE + KD + KS + KT
yiindisini hisoblangiz.
9. Olingan natijani chop etingiz.

11.7-rasm
Blok -sxemasi

Boshi
![]() |

N sonini kiritingiz


Birliklar
soni
КЕ = N mod 10


N
= N \ 10


O`nliklar soni
KD =
N mod 10


N = N \ 10


Yuzliklar
soni
KS =
N mod 10


Mingliklar
soni
KT
= N mod 10


S= KE+KD+KS+KT



![]() |
Ob’yekt
|
Xossa
|
O`rnatilgan
qiymatlari
|
Form1
|
Caption
|
Sonni tashkil qiluvchi raqamlar yiindisini
hisoblash
|
Label1
|
Caption
|
To`rt xonali butun sonni
kirirting
|
Label2
|
Caption
|
Raqamlar yiindisi
|
Command1
|
Caption
|
Hisoblash
|
Command2
|
Caption
|
Tugatish
|
Text1
Text2
|
Text
|
Text xossasi maydonini tozalash
|

11.8-rasm
Dasturning kodi
Option Explicit
Private Sub
Command1_Click()
Dim intN, intKE, intKD, intKS, intKT, intS As
Integer
intN = Val(Text1.Text)
intKE = intN Mod 10
intN = intN \ 10
intKD = intN Mod 10
intN = intN \ 10
intKS = intN Mod 10
intKT = intN \ 10
intS = intKE + intKD + intKS + intKT
Text2.Text = Str(intS)
End Sub
Private Sub
Command2_Click()
End
End Sub
|

11.9-rasm
4582
19

4582
|
19
|